Het jaar 2018 is ook in financieel opzicht een bijzonder jaar: een aantrekkende economie vertaalde zich via de trap-op-trap-af systematiek van de financiële verhouding in een toename van de algemene uitkering. Als nieuwe college gaf ons dat de mogelijkheid om een start te maken met de realisatie van onze ambities Bestuursakkoord. De oplopende tekorten in het Sociaal Domein, een combinatie van tekortschietende (rijks) budgetten en gestegen vraag, maakte dat we noodzakelijkerwijs concessies hebben moeten doen aan het tempo waarin we onze ambities willen verwezenlijken.
Ondanks of misschien wel dankzij deze start zijn we tevens gestart met een doorlichting van onze begroting. Op deze wijze verwachten wij middelen vrij te kunnen spelen, om deze vervolgens in te zetten voor een mooie en prettige woon-, werk- en leefomgeving.
Het rekeningresultaat is € 5,1 miljoen voordelig. Een nadere beschouwing laat zien dat twee posten de meeste inkleuring geven: de uitkering 'stroppenpot sociaal domein' (€ 3,3 miljoen) en het resultaat grondbedrijf (€ 4,9 miljoen).
De reguliere exploitatie sluit af met een negatief resultaat van € 3,1 miljoen. Hierin zit voor € 1,1 miljoen aan niet bestede budgetten waarvan wij voorstellen deze over te hevelen naar 2019. Uiteindelijk resteert een nadeel op onze reguliere exploitatie van € 4,2 miljoen. Dit resultaat is een verslechtering ten opzichte van de Actualisatie.
Rekening houdend met de voorstellen voor resultaatbestemming is de omvang van de Algemene Reserve Bodemvoorziening € 16,5 miljoen en van de Bedrijfsreserve Grondzaken € 7,6 miljoen. In het najaar hebben we de reserves doorgelicht en bezien of opheffing en/of vrijval mogelijk zou zijn. U heeft ingestemd met een vrijval van € 6,8 miljoen. Het bedrag is verwerkt in de genoemde stand van de algemene reserve.
In het meerjarig perspectief blijft de algemene reserve boven de door u gestelde ondergrens van € 10 miljoen. De ratio weerstandsvermogen is met een waarde van 2,1 uitstekend.
In het kort lichten we de meest in het oog springende financiële resultaten toe:
Stroppenpot
Vanwege de tekorten sociaal domein over de jaren 2016 en 2017 hebben we een eenmalige uitkering van € 3,3 miljoen ontvangen.
Grondexploitaties
Tussentijdse winstnemingen en vrijval op de voorziening negatieve plannen als gevolg van resultaatsverbeteringen leiden tot een voordeel van € 4,9 miljoen.
Sociaal domein
In het voorjaar van 2018 hebben wij u al deelgenoot gemaakt van de ernstige tekorten binnen het sociaal domein. Ondanks een vrijwel unaniem beroep van gemeenten op het Rijk om hun verantwoordelijkheid te nemen, heeft dit niet geresulteerd in de benodigde middelen. Wij gaan door met het kloppen op de Haagse deuren, want het is slecht voor te stellen dat de zorgkosten € 10 miljoen hoger zijn dan de middelen die we ontvangen van het Rijk. Daarnaast neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid om vanuit een inhoudelijke visie te komen tot een financieel duurzaam perspectief. Uw raad wordt hier nauwgezet bij betrokken.
Openbare ruimte
Binnen de openbare ruimte zien we aanzienlijke tekorten. Temporisering van vervanging leidt tot extra onderhoudskosten. Daarnaast brengt de wijze van onderhouden met inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt extra kosten met zich mee. Ziekten en plagen hebben dit jaar aanzienlijk meer financiële inzet gevraagd. In totaal een negatief resultaat van € 2,2 miljoen.
Algemene uitkering
De ontwikkeling van de algemene uitkering blijft achter bij de verwachting. Daar waar opwaartse bijstelling uit voorgaande jaren eerder tot voordelen leidde, is dit nu verwaarloosbaar. Tegelijkertijd doet zich een aanzienlijke onderuitputting voor op de Rijksbegroting. Per saldo een 'trap-af' nadeel van € 2,2 miljoen.
Zelffinanciering en overhead
De veelheid aan zelffinancierende activiteiten leidt tot een voordeel van € 0,8 miljoen.
Opbouw resultaat vanuit programma's
De resultaten zijn voor het merendeel incidenteel van karakter. Daar waar sprake is van een structureel karakter worden ze – voor zover al niet eerder verwerkt – betrokken bij de Perspectiefnota 2020-2023. In de volgende tabel wordt een analyse van de resultaten op hoofdlijnen gegeven. Een meer uitgebreide analyse is opgenomen op de programmabladen bij de 3e W-vraag.
Opbouw resultaat 2018 | bedragen x € 1.000 | |
Programma | Omschrijving | Omvang |
1 | Onderwijshuisvesting | 170 V |
1 | Sport | 125 N |
1 | Exposeum | 200 V |
1 | Akoesticum | 150 N |
2 | Thuisondersteuning | 280 V |
2 | Preventief jeugdbeleid | 262 V |
2 | Thuisbegeleiding | 117 V |
2 | Nulde lijn | 192 V |
2 | Verwarde personen | 73 V |
2 | Inclusie | 53 V |
2 | Onderwijsondersteuning | 168 V |
2 | Onderwijsachterstandenbeleid | 231 V |
2 | Veilig Thuis | 120 N |
2 | Personen met verward gedrag | 90 V |
2 | Gezondheidszorg | 118 V |
3 | Jeugdzorg | 3.400 N |
3 | Begeleiding, dagbesteding | 560 N |
3 | Hulpmiddelen WMO | 120 N |
3 | Beschermd wonen | 561 N |
3 | Aanvullend inkomen | 203 N |
3 | Leerlingenvervoer | 175 N |
3 | Sociale werkvoorziening | 327 N |
3 | Liquidatie Permar | 580 V |
3 | Participatie | 225 N |
3 | Algemene inkomensvoorzieningen | 1.072 V |
3 | Arbeidsmarktregio | 365 V |
3 | Vangnetbanen | 26 V |
4 | Economie/retailvisie | 120 V |
4 | Kuiperplein | 128 N |
4 | Uitgifte bedrijfslocaties | 4.932 V |
4 | Onderzoek sluipverkeer Bennekom | 42 V |
5 | Uitgifte gronden Woonlocaties | 21 N |
5 | Verbetering luchtkwaliteit | 80 V |
5 | Omgevingsvergunningen | 320 N |
5 | Schadeloosstellingen Recreatieplas | 75 N |
5 | Wekerom de Belt | 148 V |
5 | Onderzoek Autotunnel kerkweg | 80 V |
5 | Commissie Ruimtelijke kwaliteit | 138 N |
5 | Fipronil crisis | 100 N |
5 | Stadsvisie | 125 V |
5 | Bestemmingsplannen | 290 N |
6 | Brandweer | 470 V |
7 | Wegonderhoud | 400 N |
7 | Stortkosten bermgrond | 50 N |
7 | TOP locatie | 150 N |
7 | Openbare verlichting | 110 N |
7 | Klimaatverandering - ziekten en plagen | 425 N |
7 | Klimaatverandering - stormschades | 175 N |
7 | Klimaatverandering - droogte | 125 N |
7 | Natuurlijk groen | 85 N |
7 | Riolering - precario | 1.800 V |
7 | Inkomsten gebruik openbare ruimte | 140 N |
7 | Bewonersparticipatie | 80 N |
7 | Dagelijks beheer openbare ruimte | 500 N |
8 | Voorziening pensioenen wethouders | 250 N |
8 | Vuurwerkshow | 12 N |
8 | Onderhoud beeld- en kaartmateriaal GEO | 125 V |
8 | Burgerzaken | 135 N |
8 | Algemene uitkering | 2.750 V |
8 | Stelpost onderuitputting | 1.250 N |
8 | Onvoorzien | 100 V |
8 | BTW Compensatiefonds | 400 V |
8 | Zelffinanciering | 800 V |
8 | Frictiekosten overhead | 140 N |
8 | Financiering | 400 N |
8 | Vrijval kapitaallasten | 200 V |
8 | Dividend ACV en BNG | 245 V |
8 | Stelpost decentralisaties en bestuursakkoord | 500 V |
8 | Onroerende Zaakbelasting | 130 V |
8 | Toeristenbelasting | 165 V |
8 | Precariobelasting | 1.800 N |
8 | Lastenverlichting | 750 V |
8 | Incidentele verkopen | 248 V |
8 | Subsidies provincie & Rijk | 280 V |
Diversen | 147 N | |
Totaal | 5.075 V |