Visies
In 2018 is de Stadsvisie verder geïmplementeerd en is het ook daadwerkelijk richtinggevend voor initiatieven van burgers en bedrijven. Vanuit het programma Buitengebied (2016) is in 2018 gestart met het opstellen van de Omgevingsvisie Landelijk Gebied. Deze visie betreft het buitengebied van Ede en de buitendorpen. Met deze visie zetten we een belangrijke stap om Ede Omgevingswetproof te maken. In de visie doen we richtinggevende uitspraken over de toekomst van het buitengebied en de dorpen.

Natuur en landschap
Middels het project 'Levend Landschap' zijn in 2018 in alle dorpen en buurtschappen afspraken gemaakt over de versterking van de landschappelijke kwaliteit en ons Groen Kapitaal. Hierin zijn projecten opgenomen voor de versterking van natuur, landschap, erfgoed en recreatie. Hierdoor transformeert de landschappelijke versterking van een gemeentelijke aanpak naar een gemeenschappelijk aanpak. Zo kunnen we samen met onze bewoners trots blijven op de ‘Parels van de Edese landschappen’. Met een innovatieve werkvorm realiseren we op deze wijze de ambities uit de ‘Structuurvisie buitengebied 2011’. In 2019 worden de projecten uitgevoerd en werken we aan de verbinding tussen de verschillende vrijwilligersgroepen om van elkaar te leren en elkaar te inspireren.

Omgevingswet
Met de startnotitie in de hand is de organisatie-brede voorbereiding op de komst van de Omgevingswet in volle vaart gaan lopen in 2018. Begin 2018 is deze startnotitie Implementatie Omgevingswet door de Raad vastgesteld. In de herfst is een informatieve bijeenkomst (een uit een serie) georganiseerd over vier verschillende thema's binnen de Omgevingswet, waaronder dienstverlening. Met strategische partners buiten het gemeentehuis is gesproken over de door hun gewenste samenwerking met de gemeente. Intern bereiden we ons voor op de nieuwe kerninstrumenten. Ook is er meer overzicht over de benodigde (ICT) veranderingen voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet. De opgave om ‘werkende weg’ de hele organisatie in de geest van de Omgevingswet te laten werken is van start gegaan: de eerste 'reguliere trajecten' zijn op een nieuwe manier gestart.

Programma Buitengebied
Binnen programma Buitengebied wordt gewerkt aan Omgevingskwaliteit, middels het opstellen van een Handreiking Omgevingskwaliteit, implementatie van de Menukaart en de opstart van de Omgevingsvisie. We hebben gewerkt aan plannen voor Landgoed Kernhem en Gebiedsentree De Ginkel, in de geest van de omgevingswet en met partners in het gebied. De transitie van de Landbouw staat hoog op de agenda in Ede. We werken aan een aanpak voor Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB), inventariseren wat de toekomstplannen van de agrariërs zijn, en werken met de partners van Manifest van Salentein aan een vitale agrarische sector. Afgelopen jaar zijn we gestart met kwartier maken voor Salentein, in 2019 wordt de organisatie concreet vorm gegeven. Ondertussen lopen al veel projecten die boeren faciliteren naar de toekomst toe. In de relatie tussen landbouw en natuur zijn we in 2018 begonnen de mogelijkheden voor beter bodembeheer te verkennen. Ambtenaren gingen samen met medewerkers van het waterschap en 12 boeren op cursus Bodembiologie.

Uitvoering Manifest Gezonde Leefomgeving Veehouder - gebiedsgerichte aanpak Luchtkwaliteit
De uitvoering van het in december 2016 bekrachtigde Manifest is in 2017 voortvarend opgepakt door alle betrokken partijen (regiogemeenten, provincie, veehouderijsector en kennisinstellingen). Doel is vermindering van de bijdrage vanuit de veehouderij op de lokale luchtkwaliteit, focus ligt nu op reductie van fijnstof. De eerste twee jaar levert al veel op, ondanks vertraging door onder andere de fipronilcrisis:

• Bij het opgerichte Praktijkcentrum voor Emissiereductie Veehouderij zijn de tien pilots opgestart en verwachten we in 2019 de resultaten met meer mogelijkheden voor haalbare en betaalbare emissiereductie.
• Bij ruim 80 vergunningaanvragen van agrariërs in de regio hebben we kansen benut. Daardoor is bijna 30% extra reductie van fijnstof bereikt. De goede samenwerking tussen sector, gemeente, vergunningverlener (OddV), agrarisch adviseurs en kennisinstelling WLR (WUR) is de basis voor dit succes en wordt landelijk als voorbeeld gezien.

Vliegroutes Lelystad Airport
In juni 2017 werd duidelijk dat de vliegroutes van/naar Lelystad Airport op relatief lage hoogte (circa 2.700 meter) boven Edes grondgebied zijn geprojecteerd. Dit geldt in ieder geval voor de situatie vanaf opening voor groot handelsverkeer in 2020 tot aan het moment van luchtruimherziening in 2023. Dit heeft negatieve gevolgen voor de woon- en leefkwaliteit en onze natuurgebieden.
In vier aangenomen moties heeft de gemeenteraad haar zorgen hierover geuit. Het college deelt deze zorgen en zet zich, gesteund door de moties, in om laagvliegen boven de Veluwe te voorkomen. Op dit onderwerp hebben we nadrukkelijk de samenwerking gezocht met de regiogemeenten, de andere Gelderse gemeenten en de provincie Gelderland. We werken momenteel gezamenlijk aan een breed gedragen zienswijze op het gewijzigde Luchthavenbesluit Lelystad Airport en de aangepaste MER. Parallel aan de discussie over de vliegroutes van Lelystad Airport werken de ministeries van I&W en Defensie aan de algehele herziening van het Nederlandse luchtruim en aan de Luchtvaartnota 2020-2050 waarin de toekomst van de luchtvaart in Nederland aan de orde is. Het Gelders Kernteam Luchtvaart (met vertegenwoordigers van alle Gelderse regio’s, de provincie en de GNMF) werkt momenteel aan een gezamenlijke position paper voor deze onderwerpen.

Omgevingsdienst de Vallei
Door de enorme hoeveelheid omgevingsvergunningen bouwen in 2017, zien we in 2018 een stijging van het toezicht op die bouwactiviteiten. Het karakter van de aanvragen omgevingsvergunning bouw is in 2018  gewijzigd. De inhaalslag in voorgaande jaren betrof ook veel grote bouwprojecten, nu zien we vooral veel aanvragen voor kleinere verbouwingen. De werkzaamheden en daarmee de kosten voor de behandeling van een grote of kleine bouwaanvraag zijn vergelijkbaar, de legesinkomsten echter niet. Dat resulteert in 2018 in substantieel minder legesopbrengsten uit de omgevingsvergunningaanvragen.

Recreatie en Toerisme
Uitvoeringsprogramma Visie
In 2017 is met ondernemers, maatschappelijke organisaties en inwoners een Visie op Recreatie opgesteld voor de gemeente Ede. De speerpunten en actielijnen zijn in 2018 uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma waarin we concrete acties en projecten benoemen. Hiermee zijn we voortvarend aan de slag gegaan en de uitvoering ligt op schema. In 2018 zijn grote projecten gestart, zoals de aanleg en optimalisering van de MTB- en ruiter/menroutes en de doorontwikkeling van het integrale programma Vitale Vakantieparken. Daarnaast zijn diverse kleinere projecten gestart en in de afrondingsfase zoals het onderzoek naar kansen voor dagrecreatieve voorzieningen, een ruimtelijk uitnodigingskader voor verblijfsrecreatie en het actieplan zakelijk toerisme.

Regionale samenwerking
De provinciale Gebiedsopgave Veluwe bepaalt mede de koers voor natuur, erfgoed, toerisme en recreatie in de jaren 2016 tot en met 2020. De projecten die daar uit voortvloeien moeten bijdragen aan de centrale doelstelling van de Gebiedsopgave: de Veluwe op één als binnenlandse vakantiebestemming. In 2018 zijn de samenwerkingsovereenkomst en uitvoeringsovereenkomst tussen de deelnemende gemeenten getekend waarin de doelstellingen, projecten, gastheerschappen en financiën op Veluweniveau zijn geregeld. Ede neemt deel aan diverse Veluweprojecten, zoals het Routebureau Veluwe en Vitale Vakantieparken, en is tevens gastheer van Veluwe op 1.

Vitale vakantieparken
Het regionale programma Vitale vakantieparken blijft een belangrijk programma waarin we samen met de ondernemers werken aan het verbeteren van de toeristische verblijfsmogelijkheden in de regio. Ede neemt actief deel in dit programma en draagt bij aan de doorontwikkeling daarvan. Belangrijke regionale mijlpaal voor 2018 is de komst van de Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken.